ساختمان رفاهی کانون وکلای دادگستری
• محل : تهران . سعادت آباد
• سال : 1388
• وضعیت کنونی : طرح
• کاربری : فرهنگی – رفاهی
مدیر پروژه: بهروز احمدی
طراح: بهروز احمدی – مهدی نیک طبع
تیم فاز یک: ساینا حمیدی – مژگان بخشنده
تیم فاز دو: فرهاد فریدنیا – امیرعلی ناجی – مهرنوش نیک مانده – مرتضی کاظمی
طراحی و محاسبات سازه: مشاور پارس اسلوب – ابوالقاسم صانعی نژاد
تاسیسات مکانیکی و الکتریکی: محمود زریباف – بهزاد محمودیان
پس از انتخاب مهندسین مشاور شارستان در اردیبهشت ماه 1387 از سوی کانون وکلای دادگستری مرکز جهت طراحی ساختمان رفاهی کانون در زمینی در منطقه سعادت آباد- خیابان صرافها، این مشاور مذاکرات اولیه را با کارفرما درباره اهداف طرح و تبیین موضوع آغاز نمود. پس از آن کارفرما سر فصل فضاهای مورد نیاز را به مشاور اعلام کرده و مشاور با بررسی و مطابقت اهداف کارفرما با سطح مجاز ساخت و اندازه زمین مورد نظر نسبت به تعدیل درخواست وی اقدام و سپس فاز مطالعاتی و طراحی پروژه آغاز گردید.
تهیه نقشه از وضع موجود زمین توسط مهندسین نقشه بردار و انجام مطالعات مکانیک خاک از اقدامات اولیه مورد نیاز طرح بود که در راستای انجام آن اقدام گردید. در نتیجه مساحت زمین مطابق سند 2000 مترمربع بود که پس از اصلاحی 1836 مترمربع گردید و براساس مصوبه کمیسیون ماده پنج شهرداری حداکثر اندازه ساخت، 5 طبقه روی همکف در محدوده 60% زمین تعیین شده بود. محدوده 60% به اضافه 2 متر با رعایت گوشه 45 درجه در ضلع شمال شرقی 1190 مترمربع مساحت مورد نظر را ابلاغ نمود.
جمع مساحت قابل ساخت در طبقات همکف تا چهارم حدود 6000 مترمربع گردید که با توجه به خواسته های کارفرما و برنامه فیزیکی طرح و تنوع فضاهایی به قرار زیر در نظر گرفته شد که شامل: سالن آمفی تئاتر اصلی با ظرفیت 530 نفر و دو سالن کوچکتر جنبی با ظرفیت تقریبی هریک 150 نفر، کتابخانه با مساحت تقریبی 670 متر مربع، فضاهای ورزشی که شامل استخر شنا و سالن بدنسازی، مهدکودک و رستوران و نهایتاً فضاهای پشتیبانی در نظر گرفته شد.
روند شکل گیری طرح :
ساختمان رفاهی کانون وکلا ساختمانی چند عملکردی است که هر کدام از این کاربری ها دارای خصوصیات متفاوتی است و طراحی آن دقت ویژه ای را طلب می کند. به این منظور پس از شناسایی ریز فضاها و اندازه ها و کمیت فضایی هرکدام از آنها، توجه به فرم و غالب طرح نیز مورد توجه قرار گرفته است. وجود یک فعالیت پر تحرک (سالن نمایش و فضای انتظار) در کنار فعالیت کم تحرکی چون کتابخانه، قرارگیری کاربری ها را در طبقات مستقل و مجزا اجتناب ناپذیر می سازد. به این دلیل و همچنین اندازه سطوح مورد نیاز و محدودیت تعداد طبقات، هرکدام از عملکردها در طبقات مستقل جا نمایی شده است.
توجه به شیب زمین و استفاده از حداکثر پتانسیل آن امکان دسترسی در دو سطح را برای پروژه فراهم آورده است. یک ورودی مستقل از سمت جنوب زمین دسترسی به سالن های ورزشی و لابی و فروشگاه و مهدکودک در تراز منفی یک را از سمت حیاط امکان پذیر ساخته و ورودی دیگر از سمت شمال به طبقه همکف و لابی پیش بینی شده است. وید (Void) طراحی شده در طبقه همکف، امکان دید پیوسته به حیاط و طبقه منفی یک را فراهم آورده است.
طبقه همکف و یک علاوه بر آسانسورهای اصلی از طریق پله ای نمایان به یکدیگر متصل شده اند. کاربری های خدماتی و پشتیبانی در طبقات همکف، یک و زیرزمین ها استقرار یافته است.
حجم ساختمان از سه قسمت کلی تشکیل شده است. 1- حجم پایه 2- حجم شفاف شیشه ای 3- حجم صلب پیرامونی.
حجم پایه : ساختمان بر روی حجمی نشسته که این حجم از درون زمین بیرون آمده است، دیوارهای مورب آن این حرکت را تشدید می کند، این حجم به عنوان سکوی پایه حجم اصلی سالن به نظر می رسد. عقب نشینی حجم شفاف ورودی از زیر حجم اصلی فضای نیمه باز و مسقفی را به وجود آورده که پیش درآمدی برای ورود به ساختمان است. این فضای نیمه باز تا حیاط ادامه داشته و دید بصری پیوسته ای را از شمال به جنوب ساختمان امتداد داده است. در این فضا رمپ خروجی سالن نیز قرار داده شده است.
حجم شفاف شیشه ای: این حجم همچون حباب شیشه، حجم کدر رنگ سالن اجتماعات را در برگرفته است. رفت و آمد تحرک و پویایی فضای انتظار سالن اجتماعات از درون این حباب شیشه ای از خیابانهای شمالی و شرقی و حیاط در تمام ساعات دیده خواهد شد.
حجم صلب پیرامونی: حجم شفاف خود به وسیله حجم صلب پیرامونی که شامل فضاهای کتابخانه و رستوران است احاطه شده است.
این سه حجم در کنار یکدیگر ترکیب متضادی از شفاف و صلب را پدیدار می سازد که از اهداف طراحی بوده است. دو را مپ جانبی سالن، مسیرهای ممتد خطی را بوجود آورده، که در فضای خالی بین طبقات در تشدید حرکت و پویایی موثر می باشد.
معرفی فضاهای طرح :
کاربری های ساختمان فرهنگی کانون وکلا در 5 طبقه روی زمین و 4 طبقه زیر زمین بصورت زیر جای گرفته اند.
– تراز همکف:
ورودی پارکینگ: دسترسی سواره اتومبیل از منتهی الیه ضلع شرقی زمین در خیابان صرافها صورت می گیرد.
ورودی پیاده: دسترسی مراجعین به ساختمان از دو ورودی صورت می گیرد. یک ورودی از ضلع شمال دسترسی به طبقه همکف را امکانپذیر می کند و دسترسی دوم از ضلع جنوب با عبور از حیاط دسترسی به استخر و امکانات ورزشی را در طبقه 1- میسر می سازد.
بخش اداری: فضاهای کنترل و نگهبانی، مدیریت و کارمندان بخش اداری در طبقه همکف قرار گرفته است.
لابی: سرسرا و فضای ورودی در طبقه همکف جای گرفته که به لابی طبقه 1- دید مستقیم دارد.
ارتباطات عمودی: دو پله و چهار آسانسور در ضلع شمال و ضلع جنوب ساختمان قرار گرفته که ارتباط عمودی طبقات را فراهم آورده است.
رمپ: خروجی های اضطراری سالن اجتماعات را تأمین می کند.
– طبقه اول:
در طبقه اول فضای انتظار سالن اجتماعات پیش بینی شده است و سرویسهای بهداشتی مورد نیاز نیز در این سطح جای گرفته است. با توجه به فرم سالن نمایش ، فضای انتظار این طبقه، دید پیوسته ای به فضای طبقه همکف خواهد داشت.
– طبقه دوم:
در این طبقه علاوه بر مکان اجتماعات و فضای پشتیبانی آن بخشی از فضای انتظار در آن پیش بینی شده و خروجی انتهایی سالن نیز در این سطح قرار دارد.
– طبقه سوم:
در طبقه سوم علاوه بر یک سالن کنفرانس به ظرفیت 150 نفر، کتابخانه نیز قرار دارد. یک فضای انتظار بین سالن کنفرانس و کتابخانه این دو فضا را به هم پیوند می دهد. ظرفیت پیش بینی شده برای کتابخانه تخصصی 000/50 جلد می باشد که بر اساس جداول سازمان برنامه و بودجه این تعداد کتاب برای 20000 نفر مخاطب در نظر گرفته می شود. کتابخانه فضاهای سالن قرائت، مخزن، بخش نشریات، دیجیتال، بخش جستجوی دستی، بخش جستجوی کامپیوتری، بخش اداری کتابخانه و کتابداران را تشکیل می دهد.
– طبقه چهارم:
در طبقه چهارم سالن کنفرانس دیگری به ظرفیت 150 نفر مشابه سالن طبقه پایین طراحی شده است . رستوران در بالاترین سطح ساختمان، با امکان استفاده از دید عمومی از نقاط مورد توجه در طراحی بوده است.
– طبقه منفی یک:
دسترسی به طبقه 1- از سمت حیاط نیز صورت می گیرد، در فضای لابی و انتظار این طبقه کافی شاپ، محل فروش محصولات فرهنگی و مهد کودک قرار گرفته است. فضای استخر و بدنسازی در ارتباط پیوسته ای با یکدیگر قرار دارند و فضاهای پشتیبانی و خدماتی آنها نیز طراحی شده است.
– طبقات منفی 2 و 3:
این طبقات به فضای پارکینگ تعلق گرفته است. طبقات پارکینگ بصورت نیم طبقه طراحی شده که با توجه به شیب 15% رمپ ها، به حداکثر راندمان پارکینگ در دو نیم طبقه توجه شده است.
– طبقه منفی 4:
در این طبقه علاوه بر پارکینگ فضای تأسیسات با ارتفاع بیشتر طراحی شده است.
سرگذشت پروژه :طراحی ساختمان فرهنگی کانون وکلا از سال 1388 شروع و با فراز و نشیب هایی ادامه پیدا کرد. در این میان پروژه به مدت یک سال دچار تعلیق گشت و پس از آن با تغییر ریاست کانون وکلا و کادر فنی کارفرما، طرح اولیه شارستان که پس از ابلاغ و انجام مراحل فاز دوم طرح متوقف و مسکوت مانده بود؛ نهایتاً مورد تائید تیم جدید قرار نگرفت و کارفرمای جدید عدم تمایل خود را برای به نتیجه رساندن این طرح اعلام نمود. در خواست کارفرما اولیه طراحی ساختمانی با ویژگی هایی چون “شاخص و متفاوت و ماندگار بودن و در نهایت درخور مقام کانون وکلا باشد” را مد نظر داشت که این مشاور تمامی تلاش خود را در طول مراحل مختلف طراحی به کار برده تا با مشورت و تامین نظر تیم کارفرما طرح را تکمیل گرداند. اما در نهایت تیم جدید کارفرما با مطرح نمودن “لوکس و پرخرج بودن ساخت پروژه ارائه شده” طرح این مشاور را در میانه راه متوقف نموده و این مشاور از ادامه کار منع گردید تا طرحی کاملاً متفاوت توسط تیمی دیگر از سرگرفته شود.