طراحی موزه جامع آستان قدس رضوی

کارفرما: مهندسان مشاور معماری و شهرسازی آستان قدس رضوی

ایده اصلی طراحی بر اساس اهداف برنامه و مسائل موجود به دلیل پراكندگی فضایی فعلی موزه‌های آستان قدس رضوی شكل گرفت. راهبردهای اصلی شكل دهنده ایده طرح، ایجاد فضایی یكپارچه و پاسخگوی نیازهای متنوع،‌ ارائه در خور آثار والا و با ارزش موجود و ارتقاء كارآیی در مدیریت، نگهداری و نمایش این آثار می‌باشد. تمركز اصلی طراحی بر پردازش فضای داخلی قرار گرفت و سعی شد تا نمود خارجی بنا و سیمای شهری آن با ایجاد تركیب حجمی بی‌آلایش و همخوان با بناها و فضاهای شهری همجوار طرح گردد. بهره‌گیری از درون مایه‌های معماری ایرانی و گنجاندن آن در كالبدی مدرن، با ساختار امروزی و پایدار سبب می‌گردد تا علاوه بر هماهنگی با محیط، گویای زمان ساخت بنا نیز باشد. با توجه به ظرفیت مورد نیاز بنا سطح اشغال در طبقات زیرین برابر 100% عرصه در نظر گرفته شده و در طبقات روی زمین هندسه طرح بر اساس تصحیح خطوط پیرامونی عرصه شكل گرفته است.
فضای داخلی موزه به واسطه یك فضای خالی به شكل دایره كه یك شیبراه در خود گنجانده است و طبقات را به یكدیگر متصل می‌كند، یكپارچگی فضایی را در كل طبقات موزه و بخش‌های آموزشی و اداری فراهم می‌كند. شیبراه پیرامون فضای خالی به عرض 5 متر امكان دید به فضاهای بالا و پایین دست را برای ناظر فراهم آورده و كشش و جذابیت حركت در آن موجب رجوع زائران به همه بخش‌های موزه می‌گردد. باغ بام روی سقف بنا با امكان دسترسی از طریق پله‌ها امكان حضور در فضای سبز و دستیابی به دیدی منحصر به فرد و فضایی متفاوت را برای زائرین فراهم می‌آورد. در نهایت سعی طراحان این بنا در خلق فضای ساده و بی پیرایه اما زیبا و با هویت در خور جایگاه فضای قدسی حرم مطهر بوده است.
با توجه به مطالعات میدانی انجام شده دسترسی سواره از سطح زیرین باب الرضا در جوار ضلع غربی عرصه در سطح 7.20 – از سطح همكف طرح واقع شده است؛ و امكان دسترسی به سطح زیرزمین -1 را با ایجاد یك شیبراه فراهم می‌آورد حمل و نقل تجهیزات به موتورخانه تأسیسات و دسترسی به مخازن از طریق این راه و بالابرهای مناسب امكان پذیر می‌گردد. دسترسی‌ اصلی پیاده از ضلع جنوب شرقی از طریق گذر مفصل در نظر گرفته شده است؛ ورودی یكطرفه دیگری از ضلع شمالی بنا از طریق باب الجواد امكان دسترسی از داخل حرم به موزه را امكان پذیر می‌نماید. با توجه به موقعیت دسترسی اصلی پیاده و وسعت آن و از دیدگاه حراست موزه این دو دسترسی كافی به نظر می‌رسد.